آیه 8 سوره محمد

وَ الَّذِينَ كَفَرُوا فَتَعْساً لَهُمْ وَ أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ «8»

وَ الَّذِينَ كَفَرُوا: و آنانكه كافر شدند، فَتَعْساً لَهُمْ‌: پس ذلت و كشتن‌

«1» وسائل الشيعة، شيخ حر عاملى (ره) (چ بيروت) ج 11 (ابواب الامر و النهى باب 22) ص 451، روايت 2.

جلد 12 - صفحه 107

است براى ايشان در دنيا و عذاب و عقاب در آخرت، وَ أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ‌: و نابود ساخت عملهاى ايشان، يا خداى تعالى به جهت القاى ترس، قدمهاى آنها را در معركه جهاد بلغزانيد و بسر درآمدند و نابود ساخت اعمال آنها را كه در آخرت ثوابى بر آن مترتب نگردانيد به جهت نداشتن خلوص نيت.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ «7» وَ الَّذِينَ كَفَرُوا فَتَعْساً لَهُمْ وَ أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ «8» ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمالَهُمْ «9» أَ فَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لِلْكافِرِينَ أَمْثالُها «10»

ترجمه‌

اى كسانيكه ايمان آورديد اگر يارى كنيد خدا را يارى ميكند شما را و ثابت ميگرداند قدمهاتانرا

و آنانكه كافر شدند پس نابودى و نگونسارى است براى آنها و باطل نمايد كارهاشانرا

اين براى آنست كه آنها ناخوش داشتند آنچه را فرو فرستاد خدا پس ضايع گردانيد كارهاشانرا

آيا پس سير نكردند در زمين پس‌

جلد 5 صفحه 5

بنگرند چگونه بود انجام كار آنانكه بودند پيش از آنها هلاك كرد خدا آنها را و براى كافران است امثال آن عقوبت.

تفسير

خداوند متعال وعده داده است باهل ايمان و عقائد حقّه اسلاميّه كه اگر يارى نمايند خدا و پيغمبر و امام زمانشان را بقيام بوظائف دينى و اطاعت از ولى و صاحب اختيارشان و جهاد با دشمنان يارى فرمايد ايشان را بغلبه و عزّت و نام نيك و سعادت در دنيا و آخرت و ثابت قدم فرمايد آنها را در مرام و مسلك و عقائد حقه و ميدان جنگ با كفّار و در عبور از پل صراط كه بالاترين فوائد ثبات قدم است و مقدّر فرموده براى كفّار لغزش و عثور و انحطاط و نگونسارى و هلاكت و نابودى را كه موارد استعمال كلمه تعس است و مفعول فعل واجب الاضمار ميباشد يعنى فتعسوا تعسا بحكم اللّه لهم و ضايع و باطل و فاسد فرموده هر عمل خيرى را كه از آنها صادر شود چون واجد شرط ايمان و اخلاص نبوده است و در آيات سابقه اشاره بآنشد و اين انحطاط و نگونسارى و نابودى براى آنها باين سبب مقدّر شد كه كراهت داشتند از آنچه خداوند بر پيغمبر خود نازل فرموده بود از ولايت امير المؤمنين (ع) و غير آن و خداوند ولايت ائمه اطهار را شرط قبول تمام اعمال قرار داده بود پس باطل شد تمام اعمال نيك آنها از جهاد و عتق و صدقه و ساير خيرات كه ذاتا عمل خير بر آنها صادق بوده و بايد نافع شود و براى آنها نشد و اخيرا اشاره فرموده است بعذابهاى گوناگون و وقايع امم سابقه كه از مراجعه بتواريخ و گردش در زمين معلوم و مشهود ميشود كه خداوند چه معاملاتى با مخالفين انبياء و اولياء فرموده و خواهد فرمود و بايد موجب عبرت اين امّت شود و دست از مخالفت بردارند و بدانند كه عقوبت اينها هم در دنيا و آخرت از همان قبيل خواهد بود و خداوند بالاخره انتقام مظلوم را از ظالم خواهد كشيد.

وَ الَّذِين‌َ كَفَرُوا فَتَعساً لَهُم‌ وَ أَضَل‌َّ أَعمالَهُم‌ «8»

و كساني‌ ‌که‌ كافر شدند ‌پس‌ تعس‌ ‌از‌ ‌براي‌ ‌آنها‌ ‌است‌ و ‌از‌ ‌بين‌ مي‌برد اعمال‌ ‌آنها‌ ‌را‌.

وَ الَّذِين‌َ كَفَرُوا جميع‌ اقسام‌ كفر ‌را‌ شامل‌ مي‌شود ‌حتي‌ ناصبي‌ و خوارج‌ و مبدعين‌ و منكرين‌ ضروريات‌ ‌که‌ موجب‌ كفر و نجاست‌ مي‌شود و مرتدين‌ و كساني‌ ‌که‌ ملحق‌ بكافرين‌ هستند مثل‌ مخالفين‌ و معاندين‌ و ضالين‌ و مضلين‌ فَتَعساً لَهُم‌ تعس‌ ‌در‌ مجمع‌ البحرين‌ دارد: التعس‌ الهلاك‌ و العثار و السقوط و الشر و البعد و الانحطاط ‌که‌ تمام‌ اينها ‌براي‌ كفار ثابت‌ ‌است‌.

وَ أَضَل‌َّ أَعمالَهُم‌ اضلال‌ عمل‌ حبط و ‌از‌ ‌بين‌ بردن‌ ‌است‌ چنانچه‌ ميفرمايد أُولئِك‌َ الَّذِين‌َ حَبِطَت‌ أَعمالُهُم‌ فِي‌ الدُّنيا وَ الآخِرَةِ وَ ما لَهُم‌ مِن‌ ناصِرِين‌َ آل‌ عمران‌

جلد 16 - صفحه 170

‌آيه‌ 21 و بسياري‌ ‌از‌ آيات‌ ديگر و ميفرمايد: وَ قَدِمنا إِلي‌ ما عَمِلُوا مِن‌ عَمَل‌ٍ فَجَعَلناه‌ُ هَباءً مَنثُوراً فرقان‌ ‌آيه‌

]

(آیه 8)- و از آنجا که گاهی نیروی متراکم دشمن و انبوه جمعیت و انواع تجهیزات او، فکر مجاهدان راه حق را به خود مشغول می‌دارد، آیه شریفه می‌افزاید:

«و کسانی که کافر شدند مرگ بر آنان! و اعمالشان نابود باد» (وَ الَّذِینَ کَفَرُوا فَتَعْساً لَهُمْ وَ أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ).

ج4، ص449